Microplastics & cosmetica

Wellicht bent u in de media verontrustende berichten tegengekomen over de rol van cosmetica aan de plastic soep. De industrie stelt zich proactief op om mens en milieu te beschermen en heeft haar verantwoordelijkheid genomen en vrijwillig plastic microbeads uitgefaseerd. Want uit onderzoek bleek dat de plastic microbeads (bewust toegevoegde, vaste plastic deeltjes van 5 mm of kleiner (microplastics), welke in een mengsel gebruikt wordt om te reinigen, te exfoliëren of te scrubben) de grootste impact hebben als het gaat om de bijdrage van cosmetica aan het plastic afval in de zee.
Inmiddels worden er door de industrie verdere stappen genomen om de milieubelasting van ingrediënten zoals andere microplastics terug te dringen en te vervangen door minder milieubelastende alternatieven.

De Europese Commissie heeft een langverwacht conceptwetsvoorstel gepubliceerd op 30 augustus 2022 voor het beperken van microplastics in producten. Naar verwachting zullen de eerste veranderingen door deze beperking merkbaar zijn in 2023. Het voorstel behelst een verbod op bewust toegevoegde onoplosbare synthetische polymeer microdeeltjes die niet biologisch afbreekbaar zijn. De cosmetische industrie verwelkomt de duidelijkheid van de definitie van microplastics in dit voorstel, welke aansluit bij de wetenschappelijke definitie van ECHA.

Graag delen wij met u een aantal feiten om u een helder beeld te geven van het probleem en over de rol van de cosmetica-industrie.

• De cosmetica-industrie wordt vaak verweten dat niet alle soorten microplastics worden verwijderd. De cosmetica-industrie vindt het belangrijk om de definitie van plastic als uitgangspunt te nemen en van daaruit kritisch te kijken of er wetenschappelijke data zijn die duiden op een mogelijk milieurisico van dergelijke ingrediënten. Alles uitfaseren is een verspilling van middelen en remt innovaties in Europa. Nog belangrijker: het lost het probleem van de plastic soep niet op.
• Er zijn producten waarbij de microplastic deeltjes zo veranderen tijdens het gebruik, dat er geen sprake meer is van microplastic (bijvoorbeeld nagellak).
• Er zijn producten die worden gebruikt op een manier waarbij het product niet wordt afgespoeld, maar waarbij het product via de prullenbak verdwijnt via bijvoorbeeld een wattenschijfje. Deze producten dragen niet bij aan het probleem in het aquatisch milieu.
  
  
• Microplastics hebben vaak een zeer essentiële functie in cosmetica. Zij zorgen bijvoorbeeld voor een betere afzetting en verdeling van verzorgende ingrediënten op de huid en / of het haar. Of ze zorgen voor de viscositeitscontrole (stroperigheid) van vloeibare producten, zodat consumenten het product correct kunnen doseren en aanbrengen en bijvoorbeeld zonder al te veel shampoo te gebruiken of de shampoo door hun vingers te laten glijden onder de douche.
  
  
• Er is niet altijd een alternatief beschikbaar zonder dat de kwaliteit van een product drastisch afneemt. Ook kan de beschikbaarheid door de vergrote vraag van de alternatieven onder druk komen te staan. Waar mogelijk is de industrie op zoek naar alternatieven die minder milieubelastend zijn door bijvoorbeeld een betere biologisch afbreekbaarheid.
  
  
• Uitfaseren kost tijd. De plastic microbeads konden door de functie van het ingrediënt relatief eenvoudig vervangen worden. Microplastics vormen essentiële bouwstenen in een cosmetica-recept, zoals het fundament van het huis. Door dit ingrediënt eruit te halen, wordt de structuur van de formule weggenomen. Het kost heel wat onderzoek en ontwikkeling om alle ingrediënten weer met elkaar te laten matchen, daar is tijd en geld voor nodig. Daarbij mogen vervangers geen nieuwe of onbekende risico’s met zich meebrengen voor mens én milieu.
  
  
• Onderzoek toont aan dat de overgrote meerderheid van microplastic in het milieu komt door de afbraak van grotere plastics zoals plastic verpakkingen, autobanden en kunststof kleding (Bron: Plastics in the Marine Environment, Eunomia, June 2016). Maar ook al is de bijdrage van cosmetica aan deze problematiek relatief erg klein (volgens het betreffende rapport <0,3%), de cosmetica-industrie draagt actief bij om het milieu plasticvrij te maken door plastic microbeads en andere microplastics uit te faseren.

• Cosmetica met microplastics zijn veilig om te gebruiken. Humane veiligheidsevaluaties stellen dat microplastics in cosmetica veilig toegepast kunnen worden. Ook het Duitse RIVM (BfR) is tot deze conclusie gekomen.

Wilt u meer weten over microplastics, lees dan:

• Onze FAQ over microplastics in cosmetica
• Het bericht “Streven naar plasticvrije cosmetica”
• Het bericht “Microplastic in cosmetica? Apps kunnen je dit niet vertellen.”