Wellicht heeft u berichten in de media voorbij zien komen over een “maas” in de wet waardoor de cosmeticawetgeving toch niet helemaal voor minder proefdieren zorgt. Dergelijke berichtgeving schaadt onnodig het imago van de cosmetica-industrie terwijl de feiten anders zijn. De zogenoemde "maas" in de wet heeft te maken met de veiligheid van werknemers die met chemische stoffen werken. Deze wetgeving kijkt naar de veiligheid van chemische stoffen waaraan werknemers worden blootgesteld, niet naar de producten die de werknemers maken. Werknemers hebben door de hoeveelheden die tijdens te productie worden verwerkt te maken met een grotere blootstelling aan stoffen dan consumenten, daarom is het belangrijk de veiligheid van hen te borgen en is daar wetgeving voor opgesteld door de overheid. Een werknemer die aan een bepaalde stof wordt blootgesteld moet volgens de wetgeving tegen eventuele risico's worden beschermd, het maakt daarbij niet uit of de werknemer tandpasta maakt of bijvoorbeeld meubels, verf of paracetamol.
De cosmetica-industrie investeert al vele jaren in alternatieven voor dierproeven, maar hier wordt in de media helaas nauwelijks aandacht aan besteed. Betere acceptatie van alternatieven voor dierproeven zal ook voor deze "maas" in de wet betekenen dat er minder dierproeven ingezet hoeven te worden, daarom zet de cosmetica-industrie zich hier voor in. Mede omdat de cosmetica-industrie hier inmiddels veel ervaring mee heeft. Want voor de beoordeling van de veiligheid van de producten heeft de cosmetica-industrie alweer jaren te maken heeft met een verbod op dierproeven.
Hieronder vindt u een uitgebreid overzicht van de regels die in Europa voor de cosmeticasector gelden. Ook leest u meer over de inzet van de cosmetica-industrie om alternatieven voor dierproeven te ontwikkelen.
Cosmeticaproducten zijn veilig
- De veiligheid van cosmetica moet worden beoordeeld voordat cosmetica op de markt wordt gebracht, dit is wettelijk geregeld. Hiervoor worden vaak gegevens gebruikt uit dierproeven die in het verleden zijn uitgevoerd. Dat maakt “100%” dierproefvrij een misleidende claim. Voor nieuwere ingrediënten kan door innovatie gebruik gemaakt worden van alternatieven voor dierproeven.
Dierproefverbod
- Het is een misvatting dat cosmeticaproducten zelf op dieren worden getest. Dierproeven voor cosmetica zijn sinds 2004 in heel Europa bij wet verboden. Verder is er in Europa sinds 2013 sprake van twee verboden voor de cosmeticasector: een testverbod en een handelsverbod. Het testverbod verbiedt het doen van dierproeven op cosmeticaproducten en ingrediënten om te voldoen aan de eisen uit de Cosmeticaverordening. Het handelsverbod verbiedt de verkoop van cosmetica als het product of de ingrediënten zijn getest op dieren, binnen én buiten de EU, om te voldoen aan de eisen uit de Cosmeticaverordening. De veiligheid van cosmetica-ingrediënten in producten moet nu aan de hand van alternatieve testmethoden worden gegarandeerd.
Cosmeticaproducten en de wetgeving voor chemische stoffen
- Cosmetische ingrediënten die door een bedrijf worden gebruikt, zijn waarschijnlijk onderworpen aan de vereisten uit de REACH-verordening, dat is wetgeving op het gebied van chemische veiligheid. Helaas leidt de REACH-verordening soms tot het testen van stoffen op dieren. Voor het registreren van stoffen kan het voorkomen dat dierproeven nodig zijn. Dit geldt voor alle chemische stoffen die in Europa gebruikt worden (voor alle sectoren, niet alleen cosmetica).
- De mededeling van de Commissie uit 2013 en de ECHA-richtsnoeren over het raakvlak tussen REACH en de Cosmeticaverordening bevestigen dat als deze stoffen alleen in cosmetica worden gebruikt, zelfs testen voor REACH-doeleinden verboden zijn wanneer deze testen betrekking hebben op veiligheidseisen uit de Cosmeticaverordening (dwz veiligheid van consumenten).
- Het besluit van ECHA eind 2020 betreft testen op veiligheid van werknemers, in plaats van consumentenveiligheid die onder de Cosmeticaverordening valt. De ECHA-besluiten hebben betrekking op tests die zijn uitgevoerd met homosalaat en 2-ethylhexylsalicylaat, en de besluiten bevestigen eenvoudigweg de al langer bestaande interpretatie van het verbod op dierproeven door zowel de Europese Commissie als ECHA.
- Het besluit wordt nu vertaald als “maas” in de wet, maar het is belangrijk om te benadrukken dat cosmeticafabrikanten geen mogelijkheid hebben om het Europees verbod op dierproeven te omzeilen. De beslissingen van ECHA heffen de belangrijke verbodsbepalingen voor de Cosmeticaverordening voor dierproeven niet op.
Alternatieven voor dierproeven
- De cosmetica-industrie investeert al vele jaren intensief in alternatieven voor dierproeven. Want ondanks wat soms wordt beweerd, nog niet alles kan onderzocht worden met behulp van dierproefvrije methodes. Om de veiligheid van een cosmeticaproduct te bepalen wordt voornamelijk gebruik gemaakt van beschikbare toxicologische gegevens uit dierproeven die in het verre verleden zijn uitgevoerd. Het is echter voor de cosmetica-industrie in Europa zeer lastig om nieuwe innovatieve ingrediënten te mogen gebruiken, omdat hier geen oude gegevens van bestaan. Meer over de strategie en de status van acceptatie van de alternatieve methoden door overheden: https://www.lrsscosmeticseurope.eu/about-the-lrss/
Wereldwijde acceptatie alternatieven voor dierproeven
- Naast de enorme bijdrage die de cosmetica-industrie wereldwijd heeft geleverd aan Alternatives to Animal Testing (AAT), werkt de cosmetica-industrie ook nauw samen met wereldwijde regeringen en regelgevende instanties om dit model elders in de wereld te implementeren, door aan te tonen dat de veiligheid van cosmetische producten kan worden geverifieerd zonder dat er dierproeven nodig zijn. Want dat dierproeven door de overheden buiten Europa (bijvoorbeeld China) soms nog verplicht worden gesteld, had de cosmetica-sector ook liever anders gezien. De cosmetica-industrie zet zich actief in om ook de wetgeving in deze landen richting Europees voorbeeld te laten schuiven, door met deze landen in dialoog te blijven. En het gaat de goede kant op, want op 12 januari 2021 werd de Chinese administratieve maatregelen inzake de registratie en melding van cosmetica gepubliceerd. In dit document worden de vereisten voor het registreren en indienen van generieke cosmetica uitgelicht. Onderdeel van de indiending van generieke geïmporteerde cosmetica is een vrijstelling voor dierproeven.
Meer informatie leest u in de FAQ over dierproeven.
